Το ελαιόλαδο αποτελεί το βασικότερο συστατικό της διατροφικής πυραμίδας στη Μεσογειακή και Κρητική Διατροφή. Σαν είδος διατροφής αποτελεί σημαντική πηγή ενέργειας και θρεπτικών ουσιών που παίζουν σπουδαίο ρόλο στην υγεία. Αυτός ο φυσικός φρουτοχυμός (αντίθετα με τα σπορέλαια που προέρχονται από ελαιούχους σπόρους και παραλαμβάνονται με χημικά μέσα) έχει αποδειχθεί ότι προλαμβάνει και αντιμετωπίζει διάφορες παθήσεις προσφέροντας ταυτόχρονα και μακροζωία.
Η Ελλάδα έχει το καλύτερο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο της Μεσογείου ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό αυτού παράγεται στην Κρήτη. Το χαρακτηρίζουν «πικρό και πικάντικο λάδι». Το ευχάριστο πικρό δεν είναι ελάττωμα, όπως πολλοί από εμάς πιστεύουμε, αλλά χάρισμα. Σημαίνει ότι το ελαιόλαδο περιέχει σε μεγαλύτερη αναλογία φυσικά αντιοξειδωτικά όπως πολυφαινόλες, φλαβανοειδή, βιταμίνη Ε (τοκοφερόλη), προβιταμίνη Α (Β-Καροτένιο), μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία.
Σύσταση ελαιόλαδου: Συγκαταλέγεται στα λίπη και ένα γραμμάριο λαδιού παρέχει 9 kcal (χιλιοθερμίδες). Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα (ρευστά λίπη) αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του λαδιού (87%) όπου το 80% περίπου, είναι τα μονοακόρεστα (ελαικό) και 7% τα πολυακόρεστα (λινολενικό και λινελαικό οξύ). Περιέχει ελάχιστα κορεσμένα λιπαρά. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά (πολυφαινόλες, φυτοστερόλες, σκουαλένιο και βιταμίνες Ε, Α) όπου είναι υπεύθυνα για την προστατευτική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι φυσικές χρωστικές ουσίες οι οποίες δρουν ενάντια στην οξείδωση του ίδιου του ελαίου.
Δεν είναι τυχαίο ότι στον Ιπποκράτειο Κώδικα αναφέρονται περισσότερες από εξήντα φαρμακευτικές χρήσεις του ελαιολάδου. Είναι ένα προϊόν που προστατεύει από τη φυματίωση, τους ρευματισμούς, βοηθάει στο κλείσιμο των πληγών, μειώνει την κακή χοληστερίνη και αυξάνει την καλή, ενώ αποτελεί ασπίδα προστασίας κατά του καρκίνου και της γήρανσης.
Η δράση του ελαιόλαδου στον ανθρώπινο οργανισμό:
1. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες του ελαιολάδου, συμβάλλουν στη μείωση της κακής (LDL) χοληστερόλης στο αίμα χωρίς να μειώνει την καλή (HDL) χοληστερόλη, έχει αντιθρομβωτική δράση, ενώ πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να συμβάλλει και στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
2. Προστατεύει τον οργανισμό από διάφορες μορφές καρκίνου. Έχει διαπιστωθεί ότι οι αντικαρκινικές ιδιότητες του ελαιόλαδου οφείλονται στις φαινόλες (κυρίως στην υδροξυτυροσόλη) και στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (κυρίως στο ελαικό οξύ).
3. Μειώνει την δημιουργία ελεύθερων ριζών παρέχοντας αντιγηραντικές ιδιότητες ενώ παράλληλα προστατεύει τον οργανισμό από διάφορες χρόνιες παθήσεις. Οι φαινολικές ενώσεις, τριτερπενικά οξέα, τοκοφερόλες, σκουαλένιο και καροτενοειδή, τα οποία είναι γνωστά αντιοξειδωτικά που περιέχονται στο ελαιόλαδο, προστατεύουν το DNA από οξειδωτικές βλάβες.
4. Συμβάλει στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος μειώνοντας τις πιθανότητες να εμφανιστούν έλκη καθώς επίσης βελτιώνει τη κινητικότητα του παχέως εντέρου. Φαίνεται ότι οι πολυάριθμες πολυφαινόλες του ελαιολάδου επιβραδύνουν την ανάπτυξη ανεπιθύμητων βακτηρίων (όπως βακτήρια που είναι υπεύθυνα για πεπτικές λοιμώξεις ). Στις πολυφαινόλες αυτές περιλαμβάνονται η ελευρωπαΐνη, η υδροξυτυροσόλη, και η τυροσόλη. Τέλος, το λιγκοστρίδιο (πολυφαινόλη), είναι σε θέση να αναστέλλει την ανάπτυξη του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού (Helicobacter pylori).
5. Παίζει σημαντικό ρόλο στη θεραπεία της χολής ενώ παράλληλα έχει προστατευτικό ρόλο στην εμφάνιση χολόλιθων.
6. Συμβάλλει θετικά στη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη. Έχει αποδειχτεί ότι διατροφή με τροφές πλούσιες σε μονοακόρεστα όπως είναι το ελαιόλαδο δίνει ευνοϊκότερα επίπεδα λιποπρωτεϊνών και βελτιώνει τα επίπεδα σακχάρου.
7. Έχει αποδειχθεί ότι το ελαιόλαδο παρέχει αντιφλεγμονώδεις και παυσίπονες ιδιότητες στον ανθρώπινο οργανισμό. Η φαινολική ένωση, ελαιοκανθάλη (ή ολεοκανθάλη) και η βιταμίνη Ε είναι τα κύρια συστατικά, στα οποία θα πρέπει να αποδοθεί η αντιφλεγμονώδης (και παυσίπονη) δράση του στον οργανισμό όπως η ασπιρίνη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
8. Οι πολυφαινόλες παρέχουν επίσης, ισχυρή αντιμικροβιακή δράση.
9. Το σκουαλένιο ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μαρία Η. Κουζούλογλου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος και Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής, λεωφόρος Κνωσού 210, Ηράκλειο Κρήτης ΤΚ 71409, τηλ. 2810 322233, 6941 594140, e-mail: mkouzouloglou@yahoo.gr, Facebook: HEALTH NUTRITION – ΚΟΥΖΟΥΛΟΓΛΟΥ ΜΑΡΙΑ
